Trek je jas aan terwijl je loopt

Check het doel

Verbeteren of automatiseren van het aan- en uittrekken van een jas, met focus op dubbeltaaksituaties (motorisch-motorisch).

Zo pak je het aan

Voeg een tweede motorische taak (lopen) toe aan de originele taak (aan- en uittrekken van een jas). Kies een tweede taak die aansluit bij de mogelijkheden en interesses van de persoon en zorgt voor gezonde afleiding.

Denk hieraan

Maak de tweede taak uitdagend maar niet te moeilijk
Sluit aan op dagelijkse (dubbeltaak)situaties
Voorkom onveilige situaties

Varieer door

Een andere jas
Andere ondergrond
Een gesprek als derde taak

Voorbeeldvideo's

Wat is dubbeltaak leren?

Bij dubbeltaak leren wordt een primaire motorische taak geoefend terwijl tegelijkertijd een andere taak wordt uitgevoerd. Deze tweede taak kan zowel een motorische als een cognitieve taak zijn (Kleynen et al., 2014).

Hoe werkt dubbeltaak leren?

Dubbeltaak leren houdt in dat de persoon tegelijkertijd de gewenste beweging en een secundaire taak leert uitvoeren. De secundaire taak kan variëren van cognitieve taken – zoals het oplossen van een puzzel of het maken van berekeningen – tot andere fysieke taken – zoals het dragen van een dienblad – die de aandacht van de persoon vereisen.

Het idee achter dubbeltaak leren is dat het werkgeheugen wordt ingezet voor de uitvoering van de tweede taak, waardoor de primaire taak meer onbewust (impliciet) wordt uitgevoerd. Hoe uitdagender de tweede taak, hoe meer het werkgeheugen wordt aangesproken.

Hoe pas je dubbeltaak leren toe in de praktijk?

Dubbeltaak leren vereist het kiezen van een geschikte en op maat gemaakte secundaire taak. De tweede taak moet voldoende uitdagend zijn om een aanzienlijk deel van het werkgeheugen te gebruiken, maar niet zo uitdagend dat het te belastend wordt. Bijvoorbeeld, een tweede taak die rekenvaardigheid vereist, zou waarschijnlijk te belastend zijn voor iemand met dyscalculie. Idealiter sluit de tweede taak aan bij de voorkeuren van de persoon en de dagelijkse situatie (zoals lopen terwijl je een kopje koffie draagt, of stabiel zitten terwijl je over een voetbalwedstrijd praat).

Zorg ervoor dat de omgeving veilig is, want door de afleiding kan de kans op balansverlies of vallen toenemen.

Therapeuten maken vaak (onbewust) gebruik van dubbeltaken. Een voorbeeld is het geven van een instructie of feedback terwijl de persoon nog bezig is met de taakuitvoering. Bij dubbeltaak leren kan het geven van extra instructies en feedback resulteren in een multitaaksituatie (instructie plus primaire en secundaire taak). Wees je hiervan bewust.

Wat zijn de afwegingen om dubbeltaak leren te gebruiken?

Bij dubbeltaak leren komt het op automatisering van bewegingsprestaties aan, wat vooral in latere fases van motorisch leren interessant is. Voor dubbeltaak leren zijn bepaalde capaciteiten nodig, zoals een goede concentratie, het vermogen om aandacht tussen taken te verdelen, en de efficiëntie om tussen taken te schakelen. Deze strategie is vooral nuttig voor personen die zich (over)bewust zijn van hun eigen bewegingen. De secundaire taak dient dan als gezonde afleiding.

Dubbeltaakvaardigheden lijken samen te hangen met beperkingen in functionele mobiliteit bij mensen met geriatrische en neurologische aandoeningen (Fritz et al., 2015). Daarom kan het juist voor deze doelgroepen relevant zijn om dubbeltaak leren toe te passen.

Welke eigenschappen heeft dubbeltaak leren?

Tijdens dubbeltaak leren wordt het werkgeheugen (gedeeltelijk) "geblokkeerd" door de uitvoering van de tweede taak. Hierdoor kan de persoon weinig of geen aandacht besteden aan details van de bewegingsuitvoering van de primaire motorische taak. Dubbeltaak leren wordt daarom ingedeeld bij de meer impliciet motorische leerstrategieën.

Wat is bekend uit onderzoek?

Onderzoek toont aan dat dubbeltaak leren positieve resultaten kan opleveren bij verschillende patiëntpopulaties met neurologische aandoeningen, zoals de ziekte van Parkinson en Alzheimer. Het kan effectief zijn bij diverse taken, zoals het trainen van stabiliteit en lopen. Daarnaast kan dubbeltaak leren ook een positief effect op de cognitieve vaardigheden, indien er wordt getraind met een cognitieve tweede taak (Fritz et al., 2015).